Je veel dingen afvragen, goed om je heen kijken en informatie, stimuli en activiteiten opzoeken die net buiten je ‘zone van ontwikkeling’ liggen (niet te bekend of te gemakkelijk en niet te onbekend of te moeilijk), blijkt voor zowel kinderen als volwassenen motiverend en bevorderend voor leren. Om regelmatig dergelijk gedrag te vertonen, is het dus zaak dat je je bewust bent van het belang daarvan voor je eigen leren, dat je plezier ervaart bij het stellen van allerlei nieuwsgierige vragen (ook als er niet direct antwoorden zijn), dat je het gevoel hebt dat dit gestimuleerd en gewaardeerd wordt door je omgeving en dat je het idee hebt dat je er vaardig in bent.
Al die zaken hangen samen met een positieve houding ten opzichte van nieuwsgierigheid. Een houding kan bestaan uit allerlei percepties, gedachten, meningen, of gevoelens die je hebt bij een bepaalde gebeurtenis, situatie of bepaald gedrag. Vanuit de sociale psychologie weten we dat een positieve houding of beeldvorming een krachtige voorspeller is van hoe je informatie tot je neemt en welk gedrag je zal vertonen. Om vaak nieuwsgierige leervragen te stellen en zelf iets te gaan onderzoeken of ontwerpen, is het dus van belang dat je als kind ervaart dat zelf vragen stellen belangrijk is om meer te leren, dat het leuk is en dat het gestimuleerd en gewaardeerd wordt in de klas.
Nieuwsgierigheid benutten begint dan ook in ieder geval met deze drie houdingsaspecten. Daarom is het belangrijk dat zowel leerkrachten als kinderen zich bewust worden van hun houding ten opzichte van nieuwsgierige vragen stellen.
Leraren die zich deze houding hebben eigengemaakt, creëren een onderzoekende leercultuur in de klas. Bovengenoemde drie houdingsaspecten geven daarvoor concrete handvatten: kinderen krijgen veel ruimte om hun eigen (denk)vragen te stellen en weten dat dat belangrijk is voor hun leren. Ze vinden het leuk om zich dingen hardop af te vragen en ze ervaren dat dit op school wordt gewaardeerd. De leerkracht leeft deze nieuwsgierige houding voor. Zo’n onderzoekende leercultuur is de basis van onderzoekend en ontwerpend leren. In de bijgevoegde flyer van Tim Post en Juliette Walma van der Molen (2019) vind je een groot aantal concrete tips waarmee je deze houding en schoolcultuur kunt creëren. In het wetenschappelijke artikel van dezelfde auteurs vind je een uitleg van alle mogelijke onderdelen van een positieve houding ten opzichte van nieuwsgierigheid en wordt de ontwikkeling van een vragenlijst die daarbij hoort uitgelegd. De vragenlijst is ook in de oorspronkelijke Nederlandse versie toegevoegd.
