Materialen spelen een belangrijke rol bij onderzoekend en ontwerpend leren. Je kunt er de nieuwsgierigheid van kinderen mee uitlokken en ze inzetten om kinderen te inspireren om iets te onderzoeken en/of te ontwerpen. Het is belangrijk dat de leraar gevarieerde ‘echte’ materialen gebruikt, die bij voorkeur meerdere zintuigen prikkelen. Maar om ervoor te zorgen dat kinderen gericht aan de slag te gaan, bied je niet te veel materialen aan. Je zoekt de balans tussen het aanbieden van gevarieerde, prikkelende materialen enerzijds en het bieden van begrenzing en houvast anderzijds, bijvoorbeeld door een duidelijk thema aan te reiken.
Omdat het belangrijk is dat kinderen vrij en creatief denken en dat zij activiteiten een eigen invulling kunnen geven, zijn ‘open’ materialen zeer geschikt. Dit zijn materialen die je op meerdere manieren kunt gebruiken, bijvoorbeeld constructiematerialen of huis-tuin-en keukenspullen (knopen, takken, wc-rolletjes). Om kinderen te inspireren en hun fantasie te prikkelen, laat je hen verschillende gebruiksmogelijkheden zien, bijvoorbeeld filmpjes of foto’s van werkstukken.
In de inspiratiemap Onderzoekend en ontwerpend spelen lees je meer over het selecteren van materialen, specifiek voor kleuters. Naast materialen, gebruikt de leraar allerlei technieken om de nieuwsgierigheid van kinderen uit te lokken en hen bewust te maken van wat ze willen weten. Zo kun je bijvoorbeeld iets achterhouden of bedekken, iets geks doen of vertellen, verwachtingen verstoren, ergens een voorproefje van geven, of kinderen op een andere manier laten kijken naar iets heel gewoons. Jos Marell noemt dit ‘V-motoren voor nieuwsgierigheid’ en maakte daar een mooi en bruikbaar overzicht van. Voorbeelden van zulke V-motoren zijn: Verwachting, Verwondering, Verleiding, Verwarring en Verbeelding.
