Alle prikkels die van buiten komen, worden gefilterd en verwerkt door het brein. Die selectie van prikkels gebeurt onbewust op basis van relevantie: wat is belangrijk om te weten en om op in te gaan? Inzicht in hoe het brein informatie verwerkt en wat er gebeurt tijdens leren, draagt bij aan het begrip van leren en kan handvatten geven aan leraren.
Nieuwsgierigheid werkt als een soort beloning voor het brein. Het zorgt ervoor dat je aandacht erop gericht wordt en dat je brein het aanmerkt als ‘belangrijk’. Daardoor wordt informatie makkelijker opgenomen en onthouden.
Er is vrij veel hersenonderzoek gedaan naar nieuwsgierigheid, maar breinonderzoek naar ‘vrije’ nieuwsgierigheid in de klas is nauwelijks gedaan, omdat het erg lastig is om hersenactiviteit te meten in de klas. Nieuwsgierigheid wordt daarom op andere manieren onderzocht, bijvoorbeeld door wazige plaatjes te laten zien aan proefpersonen in een hersenscanner en te vragen hoe graag de proefpersonen willen weten wat er te zien is. Daarin wordt dus een staat van nieuwsgierigheid opgeroepen. Je kunt je echter afvragen in hoeverre dat representatief is voor (of vergelijkbaar met) meer willen weten en vragen formuleren over een onderwerp. Een andere manier waarop nieuwsgierigheid wordt onderzocht, is door proefpersonen kennisvragen voor te leggen en te vragen hoe nieuwsgierig ze zijn naar het antwoord. Er wordt dan gemeten hoe graag iemand het antwoord wil weten.
Niet alle studies laten hetzelfde zien, maar vast staat dat als we in een nieuwsgierige staat zijn, er iets in ons brein gebeurt waardoor we beter in staat zijn om te leren. Gebieden en netwerken in de hersenen die zijn betrokken bij leren en het geheugen worden meer actief.
Ook bereidt het brein zich voor op een beloning: er worden gebieden actief die betrokken zijn bij beloning. Door de dopamine die daardoor vrijkomt in de hersenen, wordt geheugenopslag vergemakkelijkt. Kinderen die in een staat van nieuwsgierigheid zijn, kunnen nieuwe informatie dus makkelijker onthouden. Nieuwsgierigheid bereidt het brein als het ware voor op het leren. Een uitgebreidere uitleg daarover vind je in een artikel van Kidd en Hayden. In het artikel ‘De hongerige geest’ van Helen Reed worden een aantal zaken die samenhangen met het nieuwsgierige brein op een mooie manier samengevat en uitgelegd.