Het SPRONG Meertaligheidsconsortium startte in 2020 met als één van de belangrijkste doelen het versterken van de landelijke kennisinfrastructuur. Dit is een ingewikkeld woord, waar we als consortium met elkaar flink op hebben gekauwd. Infrastructuur gaat over de inrichting van het landschap, de wegen, de routes, de mogelijkheden om je te bewegen. De belangrijkste conclusie van onze gezamenlijke reis is dat kennisinfrastructuur in de eerste plaats gaat over mensen.
Mensen die samen een richting delen, namelijk IOMC. Mensen die zich op verschillende plekken, met verschillende rollen en verschillende taken bevinden en zo de diversiteit aan meertalige onderwijscontexten verpersoonlijken. Mensen die met elkaar kennis, benaderingen en strategieën uitwisselen.
We hebben onze gezamenlijke richting, mindset, kennis, benaderingen en strategieën vastgelegd in de verbeelding als Kennishuis.
De centrale vraag die we onszelf steeds hebben gesteld, is wat onderwijsprofessionals nodig hebben om Inclusief Onderwijs in Meertalige Contexten te verzorgen. Het antwoord dat we samen hebben ontdekt op die vraag, hebben we samengevat in het Kennishuis. Dit huis, waar iedereen in en uit kan lopen, is gebouwd op een fundament van drie lagen. Zonder dit fundament, stort het huis in en verliest het huis zijn samenhang. Iedereen die het huis binnenloopt, neemt dan ook eerst de drie treden van het fundament, om uit te komen bij de ingang die toegang geeft tot de paarse, groene en gele kamers, die je betreedt met een specifieke mindset en wellicht ook met een specifiek doel.
De rondleiding start bij het fundament. Recht willen doen aan talige diversiteit is ons uitgangspunt. De mensen in ons netwerk vertegenwoordigen verschillende soorten meertalige contexten, denk aan International Schools, MBO-opleidingen, taalscholen, lerarenopleidingen. Onze basis is dat alle talige diversiteit gezien moet worden en als uitgangspunt moet dienen voor het onderwijs.
Dat onderwijs dat de talig diverse groep van leerders (leerlingen, studenten, professionals) de meeste kansen biedt, kenmerkt zich door inclusief denken en handelen. Omarmen van de diversiteit en benutten van die diversiteit in pedagogiek en didactiek. De tweede traptree van ons fundament.
Tenslotte vraagt inclusief onderwijs in meertalige contexten een lerende houding van alle betrokkenen. Dit klinkt misschien triviaal, maar we hebben in de afgelopen jaren gemerkt dat de meertalige contexten heel snel kunnen veranderen, onder invloed van oorlogen zoals die in Oekraïne, beleidsbeslissingen zoals die rond basisvaardigheden en maatschappelijke ontwikkelingen zoals het lerarentekort. Zonder een lerende organisatie, zal de kennis niet blijvend doordringen in het denken en handelen, dus we nemen ook deze derde trede.
Iedereen die met ons op dit fundament wil gaan staan, bouwt constructief mee aan Inclusief Onderwijs in meertalige contexten. Voordat je bij de kamers kennis, benaderingen en strategieën komt, vragen we je aandacht voor met welke mindset je naar binnen gaat. Want je mindset, kleurt je handelen als onderwijsprofessional:
Het ontwikkelen van zo’n mindset vraagt tijd. We vinden het belangrijk om te benadrukken dat het verzorgen van inclusief onderwijs in meertalige contexten niet iets is wat je zomaar doet of waar we samen zomaar zijn. Bouwen aan ons gezamenlijke fundament en een gedeelde mindset, zal nog wel even door moeten gaan.
Omdat het vraagstuk van IOMC zowel een taalkundig als een onderwijskundig vraagstuk is, vind je hier dan ook taalkundige kennis over meertaligheid en taalontwikkeling, DAT en CAT, functionele benaderingen van taalkunde en kennis over verschillende genres en registers, maar je vindt ook onderwijskundige kennis over interactie en leren. Daarnaast speelt praktijkkennis een belangrijke rol en is er in deze kamer altijd plek voor nieuwe kennis, ook van buiten ons netwerk.
Je ziet op de kaartjes in deze kamer, dat er veel verschillende benaderingen zijn die passen bij de kennis over inclusief onderwijs in relatie tot meertalige contexten. We hebben ze voor je op een rijtje gezet. Het mooiste zou natuurlijk zijn als je hier daadwerkelijk verder kunt lezen over deze benaderingen, dat staat ook op ons wensenlijstje. Over al deze benaderingen zijn wel boeken en artikelen verschenen, die je via de lectoraten kunt krijgen.
In deze kamer kun je inspiratie opdoen voor je dagelijkse pedagogisch en didactisch handelen. We noemen hier verschillende strategieën die passen bij IOMC, waarover je meer informatie kunt vinden op diverse websites, bijvoorbeeld van KU Leuven, Steunpunt Diversiteit en Leren, LOWAN, Inclusieve vakdidactiek e.a.
Met de mensen die de afgelopen jaren samen het SPRONG-consortium Meertaligheid hebben gevormd, willen we graag een levend netwerk blijven vormen. Nieuwe leden zijn welkom. Hoe dit precies vorm kan krijgen na afloop van deze subsidieperiode, is nog onderwerp van gesprek. We zien voor ons dat verschillende partners online sessies organiseren, waarvan we elkaar op de hoogte houden in een netwerkagenda. Dat we elkaar weten te vinden via een chatfunctie. Of misschien wel dat we elkaar weten te vinden in een nieuw gezamenlijk project, met contracten en afspraken die daarbij horen.
Geschreven door Marian van Popta
