In het onderwijs zijn kennisnetwerken een belangrijke route voor continue schoolontwikkeling en professionalisering. Er zijn veel verschijningsvormen waarin drie oervormen te herkennen zijn: community of practice (CoP), professionele leergemeenschap (PLG) en lerarenontwerpteam (LOT). Op basis van literatuuronderzoek en gesprekken met experts schetsen we in dit rapport hoe kennisnetwerken via processen van kennisuitwisseling en kennisconstructie deze doelen bereiken en voeren voorwaarden en twee verklarende mechanismen op: boundary crossing en gespreid leiderschap. Vervolgens beschrijven we hoe door formalisering en schaalvergroting regionale (meta-)netwerken ontstaan. Dit werpt nieuwe vragen op. We zoomen in op detailvragen over deelnemers, artefacten en een toekomstbestendige hybride aanpak. We zoomen uit van (meta-)netwerken als dynamische complexe systemen die met verschillende methodieken verder in beeld kunnen worden gebracht.
In de ontwikkeling van binnenschoolse leergemeenschappen naar regionale (meta-)netwerken die we schetsen in dit rapport doet zich een interessante omkering voor: waar kennisnetwerken ooit begonnen als een krachtige manier voor continue en praktijknabije professionalisering van leraren, behoort participeren in de eigen praktijk overstijgende netwerken vandaag de dag tot een vast ingrediënt van leraarschap. Leraarschap is ten dele een netwerkfunctie en onderwijsorganisaties kunnen worden gezien als organisatienetwerken die complexe maatschappelijke vraagstukken aangaan met een collectieve verantwoordelijkheid belegd in regionale (meta-)netwerken.