De afgelopen decennia is veel wetenschappelijke kennis ontwikkeld over effectief leesonderwijs in begrijpend lezen. Deze kennis vindt nog onvoldoende zijn weg naar de praktijk. De Kennistafel Effectief Leesonderwijs, een initiatief van de PO-Raad, VO-raad en het NRO, heeft als één van haar doelen kennis verzamelen over effectief leesonderwijs en het voor leraren toepasbaar maken van deze kennis.
Dit dossier bevat de opbrengsten van de Kennistafel Effectief Leesonderwijs en interessante webinars, artikelen en praktijkvoorbeelden.
Deze kaarten beschrijven wat effectief leesonderwijs betekent voor de vier verschillende rollen in het onderwijs. De kaarten kunnen niet los van elkaar gezien worden. Juist de samenhang van de kaarten maakt leesonderwijs effectief. We spreken daarom niet van losse kwaliteitskaarten, maar van samenhangende kaarten die gezamenlijk een ‘kwaliteitswaaier’ vormen.
Ten behoeve van de inventarisatie van de kennistafel Effectief leesonderwijs heeft een expert- en veldraadpleging plaatsgevonden en is een aanvullende zoekopdracht uitgevoerd. Deze informatieverzameling heeft geleid tot een lijst van 149 unieke initiatieven die vervolgens gebundeld zijn om zo een overzicht te maken. Dit rapport beschrijft de werkwijze en uitkomsten van de inventarisatie.
In het visiestuk Beter leesonderwijs: van weten naar doen! legt de Kennistafel Effectief Leesonderwijs een raamwerk neer voor goed leesonderwijs en voor de acties die nodig zijn om de voorwaarden voor goed leesonderwijs te realiseren. Het visiestuk is de opbrengst van het eerste jaar van de kennistafel.
Tijdens het webinar op 11 april gaf Mirjam Snel (voorzitter Kennistafel Effectief Leesonderwijs) uitleg over de Kwaliteitswaaier. Bestuurders Cristel Wieman (Stichting Klasse) en Dirk Speelman (VariO Onderwijsgroep) vertelden hoe zij binnen hun bestuur werken aan het leesonderwijs. Kijk hier het webinar terug.
In dit webinar geven hogeschool hoofddocent en voorzitter Kennistafel Mirjam Snel en leraren Eline Klaassen (Maasplein, po) en Caroline Wisse (Globe, vo), onder begeleiding van dagvoorzitter Bart Staijen, je inzichten uit wetenschap en praktijk over effectief leesonderwijs.
Hoe is leesonderwijs bij jou op school georganiseerd? Hoe ontwikkel je leesonderwijs duurzaam en effectief? Wat is nodig in het klaslokaal en in de schoolorganisatie? Deze vragen stonden centraal tijdens de Avond van de leraar over Effectief Leesonderwijs op dinsdag 18 april 2023. Kijk deze avond terug.
Het begrijpend leesniveau van Nederlandse leerlingen daalt hard. Wat kunnen we doen om het tij te keren? In dit webinar geven hoogleraar Eliane Segers (UT) en leerkracht en leesexpert Heleen Bührs (Alan Turingschool) je inzichten uit wetenschap en praktijk. Vol concrete tips waarmee je direct aan de slag kunt op je eigen school.
Op 22 juni 2022 organiseerde de Kennistafel Effectief Leesonderwijs een derde online meet up. Deelnemers kregen hierbij inspiratie en handvatten aangereikt om het leesonderwijs op school (verder) vorm te geven. Bekijk de meet up.
Hoe is leesonderwijs bij jou op school georganiseerd? Hoe ontwikkel je leesonderwijs duurzaam en effectief? Wat is nodig in het klaslokaal en in de schoolorganisatie? Tijdens de tweede online meet up ‘Effectief Leesonderwijs’ op 9 mei 2022 werden handvatten en inspiratie geboden om het leesonderwijs op school (verder) vorm te geven.
Hoe ontwikkel je leesonderwijs duurzaam en effectief? Wat is nodig in het klaslokaal en in de schoolorganisatie? Op 31 maart 2022 organiseerde de Kennistafel een online meet up ‘Effectief leesonderwijs: van weten naar doen!’, waarbij deze vragen centraal stonden.
Hoe zorg je nou dat je leerlingen uit zichzelf hun leesboek pakken, thuis en op school? In dit webinar vertelt hoogleraar Roel van Steensel wat we weten uit onderzoek. Docent Nederlands Caroline Wisse geeft concrete tips uit de praktijk. Zowel nuttig voor po als vo!
De leesvaardigheid van Nederlandse leerlingen moet beter. Een speciale Kennistafel probeert daarin verandering te brengen. Wat is er eigenlijk nodig voor goed leesonderwijs? In de Kennistafel Effectief Leesonderwijs buigen experts zich over deze kwestie, onder wie leraar Erik van den Hoogenband van obs Het Galjoen in Den Haag en bestuurder Cristel Wieman van Stichting Klasse uit Gouda. Lees hier het artikel over de Kennistafel Effectief Leesonderwijs van Didactief.
De Kwaliteitswaaier is een instrument die in zowel het primair als het voortgezet onderwijs gebruikt kan worden om effectief leesonderwijs te bieden. In een dubbelinterview met Mirjam Snel, voorzitter van de Kennistafel en werkzaam bij Hogeschool Utrecht, en Cristel Wieman, bestuurder van Stichting Klasse en lid van de Kennistafel, wordt duidelijk dat de Kwaliteitswaaier vooral een praktische tool is voor meerdere rollen in het onderwijs.
De vaardigheid om teksten diepgaand te verwerken en het leesplezier van Nederlandse leerlingen dalen. Hoewel elke school dat tij graag wil keren, blijkt het in de praktijk vaak lastig. Deze twee scholen laten zien wat voor hen de sleutel was tot succes: klein beginnen. ‘We wilden liever een succeservaring met zijn allen, dan verzanden in iets groots wat niet afkomt.’
De vaardigheid om teksten diepgaand te verwerken en het leesplezier van Nederlandse leerlingen dalen. Hoewel elke school dat tij graag wil keren, blijkt het in de praktijk vaak lastig. De Bonifatius mavo constateerde een aantal jaren geleden een dalende leesvaardigheid bij haar leerlingen. Een sectieoverstijgend team van docenten ging ermee aan de slag.
Na drie jaar ‘oefenen’ in speciale klassen, start Over Betuwe College Bemmel in schooljaar 2020-2021 met een coachende aanpak en een 80-minutenrooster voor alle leerlingen. Lees in dit praktijkvoorbeeld waarom de school voor deze verandering kiest.
Ongeveer 95 procent van de leerlingen in het voortgezet onderwijs is functioneel geletterd: zij kunnen eenvoudige teksten over alledaagse onderwerpen begrijpen. Maar ongeveer een kwart lukt het niet om complexere teksten te verwerken. Daarom geeft Vereniging OMO structurele aandacht aan taal, in samenwerking met de bibliotheken in Noord-Brabant. ‘We willen de leesmotor aan de gang krijgen.’ Lees het artikel uit het VO-magazine.
Leesmotivatie, de zin om een boek te pakken en op te gaan in de wereld die geschetst wordt, neemt af. Dat blijkt uit de recente Staat van Onderwijs. Hoe krijg je leerlingen weer aan het lezen? “De crux is dat je een link legt met de leefwereld van je leerlingen.” Aan het woord is Didy Pijpker, docent Nederlands aan de Rutger Kopland School in Siddeburen. Waarom is het zo belangrijk om de leesmotivatie en de leesvaardigheid te verhogen?