In deze zesde aflevering van de podcast Samen Onderzoeken gaan we in gesprek over de iXperium Onderzoekswerkplaats Gepersonaliseerd leren met ICT PO. Hier werken negen basisscholen van schoolbesturen in de regio Arnhem en Nijmegen, HAN Pabo en het Welten Instituut (Open Universiteit) intensief samen aan de vormgeving van gepersonaliseerd leren met ICT in het primair onderwijs.
Op deze scholen ontwerpen en onderzoeken multidisciplinaire iXperium designteams integrale interventies voor gepersonaliseerd leren met ICT. Wat is de meerwaarde van deze werkwijze en wat zijn de opbrengsten voor scholen? Onze gasten in deze podcast zijn Irma van der Neut (onderzoeker/adviseur iXperium van de HAN), Linda van Summeren (directeur basisschool De Bongerd) en Caroline Broekmans (leerkracht groep 3 op De Bongerd in Haps).
Direct online of via Spotify of via Apple Podcasts of via Stitcher.
“Het iXperium is een netwerkorganisatie van de Hogeschool Arnhem Nijmegen, de lerarenopleidingen, scholen in po, vo en mbo op het gebied van leren met ICT”, legt Irma uit. “Je kunt het iXperium zien als een kennisknooppunt waar we kennis ontwikkelen, delen en elkaars kennis benutten. De focus ligt op het gepersonaliseerd leren en op de digitale geletterdheid van leraren én leerlingen. Eén van de vele projecten binnen het iXperium is de onderzoekswerkplaats ‘Gepersonaliseerd leren met ICT’. Dit is een plek waar de partijen samen evidence-informed onderwijs ontwerpen, overkoepelend onderzoek doen en waar monitoronderzoek wordt gedaan”.
Op de vraag wat Irma onder gepersonaliseerd leren verstaat, antwoordt zij: “Gepersonaliseerd leren is onderwijs waarbij leerlingen de regie hebben over hun eigen leerproces en waar de leraren differentiëren, dus inspelen op verschillen tussen leerlingen. ICT is een hulpmiddel om gepersonaliseerd leren en differentiëren bij de leerlingen beter mogelijk te maken. Met de hulp van ICT verzamelen leraren informatie om leerlingen op maat te kunnen bedienen. Het is een hulpmiddel voor zowel de leraren als voor de leerlingen zelf”, vervolgt Irma haar uitleg. “Zonder ICT wordt het heel moeilijk om gepersonaliseerd leren vorm te geven”.
ICT helpt zodat leerlingen zelf beter weten waar ze staan in hun ontwikkeling en wat de volgende stap zou kunnen zijn
Irma van der Neut
Binnen het iXperium werd al intensief samengewerkt door onderzoek, lerarenopleiding en scholen. Vanuit die samenwerking ontstond een vraag vanuit de scholen: Wat is precies gepersonaliseerd leren met ICT? En hoe kunnen we dat vormgeven? “Toen er geld beschikbaar kwam voor onderzoekswerkplaatsen werd de samenwerking geïntensiveerd en konden we inspelen op de vraag vanuit de scholen. We zijn gestart met de ontwikkeling van leerarrangementen, kleinere lessenseries. Omdat we nu 4 jaar de tijd hadden konden we aan de slag met de integrale aanpak van zo’n vraag. Een langlopend traject waarin onderwijs gezamenlijk ontwikkeld en geïmplementeerd wordt, biedt de kans het onderwijs én de organisatie daadwerkelijk te veranderen”, vertelt Irma.
“Onze centrale vraag ging over het bevorderen van eigenaarschap”, licht Linda toe. “De praktijkvraag bleek goed in te brengen bij de onderzoekswerkplaats ‘Gepersonaliseerd leren met ICT’. Binnen het designteam kon de school aan de slag met ICT, procesbegeleiding en wetenschap. Eigenaarschap was voor De Bongerd de kapstok en gepersonaliseerd leren met ICT een richting die we wilden verkennen”.
Mijn persoonlijke missie is het aanwakkeren van de liefde voor leren bij de leerlingen
Linda van Summeren
De onderzoekswerkplaats stelde zich de vraag hoe ze leerlingen de regie over hun eigen leerproces konden geven, en hoe ze beter in konden spelen op verschillen. De Bongerd is aan de slag gegaan met metacognitieve vaardigheden. Zonder die vaardigheden is het voor leerlingen heel moeilijk om die regie zelf te pakken.”.
Het multidisciplinaire designteam bestond uit de directeur, twee leerkrachten, een onderzoeker, een ICT’er en een procesbegeleider”, vertelt Caroline. “Met dit team hebben we een leerarrangement metacognitieve vaardigheden ontwikkeld voor groep 1 t.m. 8. Met deze vaardigheden leren leerlingen om te leren”.
In groep 3 stellen leerlingen nu doelen bij het woordjes lezen. Leerlingen zijn gemotiveerd om hun doel te halen en vragen als er tijd over is: ‘Mag ik 5 minuten extra woordjes oefenen, juf’?
Caroline Broekmans
“De lessenserie metacognitie gaan we nu integreren bij alle vakken”, vertelt Caroline. “Daarnaast is het ontwikkelen van formats voor kindgesprekken een wens”. Linda voegt toe dat alle leerkrachten het leerarrangement gaan verrijken in hun eigen groep en dat het team monitort wat de opbrengsten zijn.
Het voortgezet onderwijs geeft aan dat het een voordeel is dat leerlingen op jonge leeftijd leren plannen, ze kunnen er dan als puber op teruggrijpen
Linda van Summeren
Irma sluit af: “Ik gun het elke school om bij ingewikkelde praktijkvragen met een designteam gedurende een langere periode tot een evidence-informed antwoord te komen. Dat blijkt ontzettend waardevol voor scholen”.
