Werkplaatsen Onderwijsonderwijsonderzoek nemen het voortouw

Op de conferentie onderwijsachterstanden van 12 februari 2020 presenteerden de 4 Werkplaatsen Onderwijsonderzoek Gelijke Kansen PO zich aan het publiek. Deze Werkplaatsen maken een belangrijk onderdeel uit van het programma Onderwijsachterstandenbeleid (OAB). In de vier ‘Werkplaatsen Onderwijsonderzoek’ – verspreid over Nederland – werken basisscholen, hogescholen en universiteiten samen aan de verkleining van onderwijsachterstanden. Bestaande interventies worden onderzocht op hun effectiviteit, en doorontwikkeld of aangescherpt. De opgedane kennis wordt gedeeld met alle Nederlandse basisscholen.

Aan de slag

Tijdens de presentatie op de conferentie werden de vier Werkplaatsen gepresenteerd aan het publiek:

Tijdens de presentatie maakten de vier Werkplaatsen zichtbaar waar ze als scholen/leraren-onderzoekers de komende vier jaar mee aan de slag gaan. Zo staan de interventies in de groep centraal, naast vergelijkend onderzoek naar hoe alle leerlingen van de deelnemende scholen zich ontwikkelen. Op inhoudelijk gebied heeft taal/lezen een belangrijke plek en is er aandacht voor leerkrachtverwachtingen en ouderbetrokkenheid.

Close up van één van de scholen van Werkplaats Gelijke Onderwijskansen Amsterdam

Vanuit de Werkplaats Onderwijsonderzoek Amsterdam sprak Dieneke Blikslager. Naast adjunct directeur staat zij ook voor de klas op de Sint Janschool in de wijk De Baarsjes. Op deze school gebruiken ze de thuistaal van kinderen om hen zelfvertrouwen te geven, onderwijsongelijkheid tegen te gaan en het onderwijs te verrijken met informatie over de verschillende culturen en gebruiken van kinderen. Blikslager vertelde over de werkwijze op hun school waarbij leraren, onderzoekers, studenten en soms zelfs ouders betrokken worden bij het praktijkgericht onderzoek. Zij vervolgde: “Handelingsgericht werken en de cyclus die erbij hoort is bij ons volledig ingebed in de schoolsystematiek. Het mooie is dat iedereen er gelukkig van wordt en de leerlingen soms zelf onderwerpen aandragen.” Voor scholen die zelf met praktijkgericht onderzoek aan de slag willen gaan zijn er volgens Blikslager drie randvoorwaarden: “Een goede schoolorganisatie, een onderzoekende houding van de directie en gedreven leraren.”

De succesfactoren voor een gelijkwaardige samenwerking tussen scholen – besturen – kenniscentra volgens Blikslager zijn:

  • Continue samenwerking tussen praktijk en kennis tijdens het onderzoek
  • Onderzoekers brengen nieuwe kennis in de school
  • Leerkrachten passen kennis toe dat leidt tot nieuwe inzichten
  • Leerkrachten en onderzoekers trekken samen op
  • Voor de school is dat goed voor de ‘logische’ professionalisering, goed voor ‘gedwongen’ verdieping in de materie, goed voor de continuïteit in het verbeteren van de onderwijskwaliteit, goed voor de verbreding van de focus – blik naar ‘buiten’ de school
  • Voor onderzoekers: relevantie zie je meteen en onderzoek kun je ook verbeteren, want je ziet en hoort het met eigen ogen/oren wat er in de praktijk gebeurt.

Voor deze samenwerking op school binnen een werkplaats zijn de volgende randvoorwaarden van belang:

  • Organisatie die staat om samenwerking ook mogelijk te maken
  • Gedreven leerkrachten
  • Onderzoekende houding schoolleider en leraren

Waardevol dat we elkaar vinden

De Werkplaats Onderwijsonderzoek Gelijke Kansen Amsterdam heeft als looptijd 3 jaar en is als volgt opgezet:

  • 3 themateams 6x per jaar van leraren/leerteamcoördinator verschillende scholen-onderzoekers: 1 van de thema’s is aanpak meertaligheid
  • Bestaande aanpakken/interventies theoretisch onderbouwen, (door)ontwikkelen, uitproberen en evalueren
  • Opzet: zelfde aanpak meerdere keren uitproberen en evalueren in verschillende scholen
  • Nauwe en gelijkwaardige samenwerking onderzoekers en onderwijsprofessionals (kruisbestuiving expertise!)
  • Leerteams op de scholen (aantal scholen voorlopers, aantal scholen volgers)

De leraren en onderzoekers zien uit naar deze samenwerking, getuige de uitspraak: “Waardevol dat we elkaar vinden”.